چرا اروپا توانایی مقابله در جنگ تجاری با آمریکا را ندارد؟

15

دوره دوم ریاست جمهوری دونالد ترامپ، که به آغاز «عصر طلایی» جدید آمریکا اختصاص دارد، احتمالاً لحظه‌ای تعیین‌کننده در افول اتحادیه اروپا خواهد بود. کاخ سفید با اعلام جنگ تجاری علیه سایر نقاط جهان، عدم محدودیت‌ قدرت ایالات متحده را نشان داده و اتحادها و نهادهای جهانی را تضعیف کرده و ثابت می‌کند که شرکای سابق آمریکا – به ویژه اتحادیه اروپا – قادر به جبران خسارات نخواهند بود.

در نهایت، آسیب اقتصادی مستقیم ناشی از دعوا بر سر تعرفه‌ها احتمالاً قابل مدیریت خواهد بود، حداقل برای ایالات متحده. اما پیش‌بینی ژئوپلیتیکی ناامیدکننده‌تر است.

دست و پای اروپا بسته است

دولت ترامپ هفته گذشته به اولین توافق تجاری آزمایشی خود دست یافت. این توافق با بریتانیا حتی در حال حاضر نیز به طرز چشمگیری ضعیف است و ممکن است از هم بپاشد. مذاکرات با چین، اتحادیه اروپا و سایر شرکای تجاری آغاز شده است و ظاهراً ترامپ مایل است تهدیدات خود را تعدیل کند، زیرا سایر کشورها گزینه‌های خود را برای تلافی‌جویی می‌سنجند. کاخ سفید اکنون می‌داند که باید خواسته‌های خود را برای جلوگیری از وحشت مجدد تعدیل کند. تهدیدات اولیه دیگر کارساز نیستند.

با این حال، هیچ راه بازگشتی به گذشته وجود ندارد – و هیچ راهی برای اروپا، بدون رهبری ایالات متحده، وجود ندارد که خود را در حمایت از یک نظم جهانی جدید و مبتنی بر قانون، سازماندهی مجدد کند. اتحادیه اروپا هر چقدر هم که بخواهد به عنوان جایگزین ایالات متحده در این نقش قدم بردارد، نمی‌تواند و نخواهد توانست.

چرا که نه؟ در ظاهر، این لحظه، لحظه اروپاست. این لحظه، نقطه ضعف اقتصادی نیست. اگر به درستی مقایسه شود، اقتصاد اتحادیه اروپا تقریباً به بزرگی اقتصاد ایالات متحده است. درست است که سهم هر دو از تولید جهانی در طول چند دهه گذشته کاهش یافته و به حدود ۱۵ درصد رسیده است (در حالی که سهم چین تقریباً به ۲۰ درصد رسیده است). اما از نظر اقتصادی، اروپا نیازی به تسلیم شدن در برابر قلدری ایالات متحده ندارد. همچنین، اکنون که کاهش ارزش دلار هدف صریح سیاست ایالات متحده است، آرزوی دیرینه اروپا برای تصاحب بخشی از « امتیاز گزاف » ارز ذخیره جهانی – اساساً توانایی وام گرفتن با قیمت کمتر – توسط یورو، قابل دستیابی به نظر می‌رسد. تمایل ترامپ به تسلیم شدن تحت فشار نشان می‌دهد که اکنون زمان آن رسیده است که اتحادیه اروپا خود را نشان دهد.

استاد اقتصاد پل دی گراو اخیراً «راهی سریع و آسان برای نشاندن ترامپ بر سر جایش» پیشنهاد داده است . با توجه به اقدام هماهنگ چین و اتحادیه اروپا، شرکای تجاری آمریکا باید از مذاکره خودداری کرده و تهدید به تلافی هماهنگ و متناسب کنند. او استدلال می‌کند که این امر، لابی داخلی صادرکنندگان را در مخالفت با سیاست‌های ترامپ بسیج می‌کند – که به فشار مصرف‌کنندگان مخالف تورم ناشی از تعرفه و سرمایه‌گذارانی که از خطر فروپاشی مالی آگاه هستند، می‌افزاید. «سیاست اقدامات متقابل تلافی‌جویانه مشترک، فشار بر بخش‌های استراتژیک وابسته به صادرات مانند صنایع پیشرفته و خدمات دیجیتال را به حداکثر می‌رساند و در نتیجه احتمال مخالفت موفقیت‌آمیز داخلی با سیاست تعرفه‌ای ترامپ را افزایش می‌دهد.»

اما باز هم تهدیدها تا زمانی که معتبر نباشند، کارساز نیستند. اتحادیه اروپا، صرف نظر از وتوی سرمایه‌گذاران، احتمالاً کمتر از ترامپ مایل است که ریسک چرخه تشدیدکننده تلافی تعرفه‌ای و تلافی‌جویانه را بپذیرد – و ترامپ این را می‌داند.

مهم‌تر از آن، ایالات متحده می‌تواند تحریم‌های بیشتری را اعمال کند. اتحادیه اروپا وزن اقتصادی بالایی دارد، اما از نظر نظامی ضعیف است. ترامپ کاملاً درست می‌گوید که اروپا حمایت ایالات متحده را بدیهی فرض کرده است. اروپا نمی‌تواند تهدیدهای صریح و ضمنی او برای قطع این حمایت را نادیده بگیرد، حتی در حالی که روسیه جنگ خود را علیه اوکراین ادامه می‌دهد و جاه‌طلبی‌های جهانی چین گسترش می‌یابد. اتحادیه اروپا، هرچند با تأخیر، در حال برنامه‌ریزی برای پذیرفتن بار دفاعی بیشتر از خود است، اما پر کردن شکافی که ایالات متحده تهدید به ایجاد آن می‌کند، سال‌ها، اگر نگوییم دهه‌ها، طول خواهد کشید.

و این به یک مشکل عمیق‌تر اشاره دارد: اتحادیه اروپا از نظر سیاسی ضعیف است. اعضای آن تقریباً در مورد همه چیز – از جمله نحوه برخورد با ترامپ – اختلاف نظر دارند. طرح کلی کمیسیون اروپا در مورد تعرفه‌های تلافی‌جویانه مورد اعتراض قرار اعضا قرار دارد. اعضا در مورد چگونگی تقویت دفاع خود و نحوه تقسیم هزینه‌ها، در مورد نحوه برخورد با چین، در مورد میزان گسترش بیشتر اتحادیه اروپا و یا پیگیری ادغام اقتصادی و سیاسی اختلاف نظر دارند. اختلافات سیاسی داخلی – در فرانسه، آلمان و ایتالیا – پروژه گسترده‌تر اروپایی را تضعیف می‌کند و برای ترامپ قابل بهره‌برداری است.

ایستادگی اروپا در برابر ترامپ بعید است

آیا «ایستادگی در برابر ترامپ» نمی‌تواند به عنوان اصل متحدکننده جدید و بزرگ عمل کند؟ بسیار بعید است! اروپا، عمدتاً به دلیل سستی و رخوت خود، هنوز بیشتر از آنکه آمریکا به اروپا نیاز داشته باشد، به آمریکا نیاز دارد. تنها راه این بلوک، سازش، محدود کردن آسیب‌های اقتصادی تا حد امکان و توسعه بی‌سروصدا کانال‌های همکاری بین‌المللی است که به رهبری آمریکا متکی نباشند.

در کوتاه‌مدت، همزمان با تلاش برای منحرف کردن تعرفه‌های ترامپ، باید منطقی را که بازار واحد خود را هدایت می‌کند، به یاد آورد: به اصطلاح امتیازاتی که بازارهای اتحادیه اروپا را به روی صادرات ایالات متحده بازتر می‌کند، برای مصرف‌کنندگان اتحادیه اروپا برد محسوب می‌شود. شرم‌آور است. این امتیازات توسط یک رئیس‌جمهور تعرفه‌دوست ایالات متحده به اروپا تحمیل شده است – اما با این وجود، این امتیازات دستاورد هستند.